آیین عزاداری ماه محرم در شهر ستان سرخه _سمنان
آیین عزاداری ماه محرم در سرخه
سرخه با نام محلی سور در استان سمنان واقع شده که این شهر با مفاخر، مشاهیر و شخصیت های بسیار بزرگی که در دامان خود پرورانده به همراه آداب و رسوم ویژه، یکی از مناطق تاریخی و کهن دیار قومس است.
آیین سنتی حسن چو
از ایین های عزاداری در ماه محرم، عزاداری موسوم به “حسن چو"را شاید بتوان منحصر به فردترین اداب سنتی این شهرستان دانست.
شیوه حسن چو که قدمتی دیرینه دارد صفایی ویژه به عزاداری می دهد.
در این شیوه عزاداری، عزاداران با در دست گرفتن دو چوب یا سنگ، همگام و هم نوا با آوای نوحه هاو مداحی ها، آنها را به هم می کوبند.
در این شیوه، عزاداران به جای زدن بر سینه و یا استفاده از زنجیر برای عزاداری، عزاداران دو چوب (سنگ) موجود در دستان خود را در حالت تک ضرب و سه ضرب بر هم می زنند.
آیین سنتی خیمه سوزان
از مراسمات معنوی که همه ساله با فرا رسیدن ماه محرم به صورت ویژه و خاص در روزهای تاسوعا و عاشورا در سرخه برگزار می‌گردد مراسم خیمه سوزان (برپا کردن خیمه‌های کاروان امام حسین (ع) و آتش زدن خیمه ها و حرکت کاروان اسرا به صورت نمادین همزمان با حرکت کاروان اسرای صحرای کربلا) می باشد.
در حال حاضر خيمه سوزان روز نهم محرم بر اساس حمله و آغاز درگيري در صحرای کربلا صورت مي‌پذيرد و خيمه سوزان روز دهم محرم بر اساس غارت و اسارت خاندان امام حسین انجام می گیرد.
دسته عزاداری عرب نیز در این مراسم به عنوان یکی از آیین‌های محرمی ویژه شهر سرخه در روزهای نهم محرم (تاسوعای حسینی) و دهم محرم (عاشورای حسینی) برگزار می‌گردد. در این دو روز افرادی با لباس عرب در قالب دسته سینه زنی به طرف قتل‌گاه یا آیین خیمه سوزان در شهر سرخه می‌روند. بر اساس مستندات موجود دسته عزاداری عرب با اشعار مخصوص، لباس منحصر بفرد با سينه زني چندین دهه پيش در سرخه آغاز شده و كماكان ادامه دارد. دسته عزاداری عرب در روز تاسوعا توسط هیات قمر بنی هاشم (تکیه آقا علی چال) و در روز عاشورا توسط هیات ابوالفضل العباس (تکیه پشت خندق) برگزار می گردد.
آیین خیمه سوزان اوج قساوت و وحشی‌گری سپاه عمربن سعد و ابن زیاد را در واقعه عاشورا به تصویر می کشد.
این مراسم معنوی به شماره ۲۳۴۱ در سال ۱۳۹۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
آیین سنتی قاتل آو
بر طبق آیینی کهن در شهر سرخه همه ساله از غروب روز تاسوعای (نهم محرم) تا غروب روز عاشورا (دهم محرم) به مدت 24 ساعت آب همه زمین‌های کشاورزی در شهر سرخه به یاد تشنگی اصحاب کربلا آزاد شده و بسوی شهر روانه می‌گردد.
این آب که به قاتل آو یعنی آب قتل معروف می‌باشد در سطح شهر، جوی‌ها و نهرها رها شده که به نوعی ابراز همدردی کشاورزان شهر با اصحاب کربلا می‌باشد.
آب عنصر بسیار مهمی در این منطقه کویری به شمار می‌رود ولی این رسم زیبا همه ساله بدون وقفه توسط کشاورزان انجام می‌شود. محل ورود این آب به شهر سرخه نیز جنب بقعه پیر غریب می‌باشد که خود از بناهای ثبت شده در فهرست آثار ملی می‌باشد.
چندین سال است این رسم با برنامه مختصر عزاداری توسط جمعی از جوانان پر شور شهر سرخه انجام می‌گیرد.
این مراسم معنوی به شماره 1909 درتیرماه سال 1398در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آیین نخل گردانی
با رسیدن به نماز ظهر عاشورا در شهر سرخه، سیل عظیمی از عزاداران حسینی نماز ظهر عاشورا را در حسینیه شهدای این شهر برپا کرده و سپس نخل گردانی تکیه امام حسین(ع) در حسینه شهدا برگزار خواهد شد به گونه ای که به صورت نمادین همزمان با شهادت حضرت اباعبدالله (ع) در ظهر روز عاشورا در صحرای کربلا در حالی که مردم به سر و سینه خود می زنند به عنوان نماد تابوت امام حسین(ع) را می گردانند.
در واقع نخل گردانی در شهرسرخه را می توان به نقطه اوج عزاداری و احساس عزا و ماتم این مردم ولایتمدار و مومن دانست به طوریکه از پیر و جوان، خردسال و بزرگسال در ظهر عاشورا در حسینیه شهدا گرد هم می آیند و با صورت های خیس از اشک دلسوختگی شهادت و مظلومیت امام حسین(ع) بر سر و سینه می کوبند.
مراسم نخل گردانی با گوشت و خون مردم این دیار عجین شده است به گونه ای که تمامی سرخه ای های سراسر کشور برای شرکت در این مراسم بی نظیر و ادای احترام به سالار شهیدان و عزاداری برای آن امام شهید خود را به حسینیه این شهر می رسانند.
